Het lijkt geen kwestie van of, maar van wanneer vrouwen het maatschappelijke leven gaan overnemen. Afgaande op de statistieken kan de man alleen nog maar toezien hoe feminisering zijn plek opeist.
Winnende vrouwen
Afgelopen zomer vond er een sportsprookje plaats dat Nederland nog nooit eerder gezien had. De voetbalsters van coach Sarina Wiegman werden Europees Kampioen en dompelden Nederland onder in een echt oranjefeestje. Opvallend hierbij is natuurlijk dat in een altijd zo typische mannensport de dames beter wisten te presteren dan de heren die roemloos eindigden in de kwalificatieronde voor hun laatste EK. En de vrouwenvictorie gaat verder dan alleen de voetbalvelden. Ook tijdens de Olympische Spelen maken de Nederlandse vrouwelijke sporters tegenwoordig meer indruk. Sinds de laatste vijf edities gaan de vrouwen steevast met meer goud naar huis dan de mannen. Een duidelijke case van feminisering dus, oftewel de toenemende invloed van de vrouw. Het is een trend die ook in het bedrijfsleven zichtbaar is. Zo laat de Female Board Index zien dat er steeds meer vrouwen weten door te dringen tot bestuurslagen in Nederlandse beursgenoteerde bedrijven. Datzelfde beeld wordt ook weerspiegeld in de steeds verder feminiserende Top 200 invloedrijkste Nederlanders van de Volkskrant. En hoewel mannen op veel plekken in de maatschappij nog altijd de dienst uitmaken, kan er in ieder geval wel gesteld worden dat de vrouw aan een onstuitbare opmars bezig is. Waar is dat toch aan te danken en hoe feminien wordt de toekomst?
Succesvol feminisme
De trend van feminisering kan niet losgezien worden van de strijd voor vrouwenrechten die een halve eeuw geleden losbarstte. De tweede feministische golf die in de jaren ’60 op gang kwam plaveide namelijk de weg voor het succes van de vrouw vandaag. Een van de belangrijkste eisen van de feministen was een eerlijke behandeling in het maatschappelijke verkeer. Dat resulteerde onder andere in een Nationale Adviescommissie Emancipatie dat de achtergestelde positie van de vrouw op allerlei gebieden moest aanpakken. Sindsdien is het aantal vrouwen in de Tweede Kamer verdrievoudigd, is men de organisatie van vrouwensporten serieuzer gaan nemen en is het onderwijs voor vrouwen toegankelijker geworden. Dit laatste heeft voor een ware vrouwenrevolutie op de arbeidsmarkt gezorgd. Die gaat zelfs zo ver dat er straks bijna geen beroepsgroepen meer te vinden zijn waar mannen domineren.
Feminiserende arbeidsmarkt
In de wereld van morgen is het niet langer de man die het merendeel van de vacatures opvult. De onderwijsstatistieken laten namelijk zien dat de nieuwe instroom op de arbeidsmarkt hoofdzakelijk uit vrouwen bestaat, zo schrijft De Groene Amsterdammer. Opleidingen voor beroepen als tandarts, dierenarts, advocaat, rechter, apotheker, journalist en onderwijskracht bestaan voor het overgrote deel uit vrouwelijke studenten. De meeste van deze beroepen worden nu nog gedomineerd door mannen, maar die zitten dicht bij de pensioengerechtigde leeftijd. Een wisseling van de wacht is dus aanstaande en die zal de trend van een feminiserende arbeidsmarkt in rap tempo doen laten versnellen. Het is een ontwikkeling die in Amerika al veel duidelijker zichtbaar is. De beroepsbevolking bestaat daar nu al uit meer vrouwen dan mannen. Deze revolutionaire nieuwe realiteit was aanleiding voor de Amerikaanse auteur Hanna Rosin om haar boek The end of men and the rise of women te schrijven dat in 2012 verscheen. Daarin wordt de gefeminiseerde arbeidsmarkt onder andere ook gezien als een logisch gevolg van het feit dat er meer vrouwen dan mannen een opleiding volgen. Daarnaast kwamen vrouwen volgens Rosin sterker uit de economische crisis en hebben ze daardoor een grote inhaalslag gemaakt.
Veranderende waarden
Hoe ziet een gefeminiseerde maatschappij eruit? Werken vrouwen anders dan mannen? Afgaande op het artikel in De Groene Amsterdammer is er in ieder geval wel sprake van een waardeverandering. Zo blijkt daaruit dat de feminisering van de journalistiek ertoe geleidt heeft dat journalisten meer oog hebben gekregen voor de persoonlijke kant van een verhaal. Datzelfde effect is ook terug te vinden in de uitvaartbranche die sinds ongeveer twintig jaar sterk gefeminiseerd is. Het resultaat daarvan is dat uitvaarten persoonlijker zijn geworden omdat nabestaanden meer ruimte kregen voor hun eigen creatieve inbreng om afscheid te nemen van hun dierbaren. Verder blijken vrouwelijke huisartsen beter te luisteren naar hun patiënten en focussen ze meer op preventie dan hun mannelijke collega’s. Deze bevindingen maken het verleidelijk om te concluderen dat een gefeminiseerde wereld automatisch een warmer en persoonlijker alternatief is voor de huidige, vaak kille maatschappij. Maar Hanna Rosin waarschuwt voor een eenzijdige en makkelijke visie. Ervan uitgaan dat een wereld die geregeerd wordt door vrouwen ook gevoeliger te noemen is, lijkt haar “een verhaal dat we onszelf wijsmaken”. In de realiteit is de rol van de vrouw helemaal niet zo voorspelbaar te noemen vindt Rosin. Ze durft dan ook niet te zeggen hoe een vrouwenwereld er precies uitziet, maar weet wel zeker dat feminisering van de werkplek te danken is aan het feit dat vrouwen beter zijn toegelegd om zich staande te houden in de nieuwe economie. Die is niet meer gebaseerd op fabrieksprocessen, maar vooral op het verlenen van services en vrouwelijke eigenschappen passen daar beter bij concludeert de Amerikaanse. Voor haar zijn vrouwenwaarden daarmee dus in ieder geval wel verbonden met de switch naar een nieuw tijdperk waarin zij, en niet hij aan het roer staat.
