Er is onderzoek gedaan naar pornografische films en vrouwen. De centrale vraagstelling: worden vrouwen opgewonden van het kijken naar pornofilms heeft Ellen Laan geprobeerd te beantwoorden.
Erotische film en seksuele opwinding bij vrouwen
Een onderzoek van Ellen Laan (1992-1995)
Hoewel de serie onderzoeken van Ellen Laan al weer redelijk gedateerd zijn, zijn het de enige in zijn soort in Nederland bekend. En vandaar dat het nog steeds interessant is om te kijken wat haar bevindingen waren. Ze heeft een studie gemaakt naar hoe vrouwen reageren op sexfilms, pornofilms, erotische films, plaatjes en geluidsfragmenten.
Uit haar eigen inleiding:
“Wat bedoelen vrouwen als ze aangeven seksueel opgewonden te zijn? Zeggen ze iets over hun stemming, geven ze aan dat ze willen vrijen, laten ze weten dat ze de situatie waarderen waarin ze zich bevinden, of beschrijven ze wat er in hun lichaam plaats heeft? In een serie psychofysiologische experimenten werd aangetoond dat toename in de doorbloeding van de vaginawand slechts in geringe mate samenhangt met gevoelens van seksuele opwinding. Vrouwen maken voornamelijk gebruik van situationele- of stimulusinformatie om hun subjectieve seksuele opwinding in te schatten. Bovendien lijkt genitale opwinding zich ten dele te gedragen als een onwillekeurige respons. Deze respons mag echter niet worden opgevat als de ware indicator voor seksuele opwinding.”
In een groot aantal sessie heeft Ellen verschillende zaken onderzocht.
Maar altijd heeft ze zowel fysieke opgewondenheid gemeten aan de hand van de doorbloeding van de vaginawand, als ook de subjectieve beleving van opwinding, door middel van vragenlijsten voor te leggen aan de vrouwen. En de frappante uitkomst uit haar onderzoek was dat het fysieke aspect, dus: of vrouwen een nat kutje krijgen of niet, geen goede graadmeter is of de vrouw ook echt seksueel opgewonden is. De enige echte graadmeter is de subjectieve beleving, of te wel de vrouw geeft zelf aan opgewonden te zijn in haar beleving. Voor haar onderzoek heeft ze zowel filmfragmenten, geluidsfragmenten van ingesproken verhalen als erotische plaatjes gebruikt, of ze liet de vrouwen zelf fantaseren.
Opmerkelijk was uit al haar onderzoeken dat de filmfragmenten uit pornofilms of erotische films de sterkste invloed hadden op het gevoel van opgewonden raken.
Veel meer dan de stilstaande beelden, de gesproken verhalen of de eigen fantasieën. Het leuke uit haar onderzoek is, dat ze ook het effect heeft gemeten van het verschil tussen mannenpornofilms en vrouwenpornofilms. Met name dit laatste onderdeel wordt nog steeds vaak geciteerd, en dan ook nog vaak verkeerd geïnterpreteerd. Maar allereerst, wat is in haar ogen een mannenpornofilm en een vrouwenpornofilm.
We laten Ellen weer even aan het woord:
“Tot voor kort werd de porno-industrie gedomineerd door mannelijke producenten en regisseurs, wiens producten gericht waren op een mannelijk publiek. Eind jaren ’80 kwam er een aantal films op de markt, gemaakt door een vrouw, waarin de vrouwelijke acteur doorgaans het initiatief neemt tot de seksuele interactie en waarin haar seksueel genot een belangrijke plaats inneemt. Deze laatste categorie noemt zij in haar onderzoek ‘de vrouwenfilm’.”
Ze heeft wel degelijk verschil opgemerkt in de reacties van vrouwen op deze twee typen films.
Opmerkelijk was dat vrouwen fysiek van beide soorten films opgewonden werden, of te wel een nat kutje kregen. En alleen dit feit wordt vaak geciteerd, onder het mom van: zie je wel, vrouwen worden ook opgewonden van mannenporno. Maar juist bij navraag naar de emotionele opgewondenheid waren de antwoorden van de vrouwen ten aanzien van de twee verschillende film soorten anders. En zoals we uit het voorafgaande hebben kunnen lezen, juist de subjectieve beleving van opgewonden zijn is van doorslaggevend belang. Vrouwen reageerden positief op vrouwenpornofilms en gaven aan hiervan wel degelijk opgewonden te worden. Daar in tegen gaven ze aan door het zien van mannenpornofilms zich eerder onhandig, ongemakkelijk en beschaamd te voelen. Deze films riepen negatieve emoties op.
Ellen Laan heeft diverse malen gepubliceerd over haar onderzoek in het tijdschrift voor seksuologie.
https://www.tijdschriftvoorseksuologie.nl/archief/tvs1995-01a.htm#e
